Omerta...‏

Ήθελα να είμαι από τους πρώτους πού θα έβλεπαν το Debtocracy. Ένας φίλος εν τούτοις μου δάνεισε ένα πολύ καλό βιβλίο και επειδή όλα είναι θέμα προτεραιοτήτων είπα να αφοσιωθώ σε αυτό και να εντείνω την δημοσιογραφική στέρηση των ημερών για κάποιες ώρες. Κατά την διάρκεια αυτών των ωρών το ντοκιμαντέρ το είδαν χοντρικά 150,000 άτομα γεγονός στο οποίο σίγουρα συνέβαλε και η πρόσφατη απομάκρυνση του Χατζηστεφανου από τον ΣΚΑΙ. Το αν αυτό είναι καλό η όχι μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες πάντως από την εμπειρία μου στον χώρο της φωτογραφίας ή υπερεκθεση έχει αποτέλεσμα μόνο υπό ειδικές συνθήκες. Σχεδόν ταυτόχρονα με την προβολή ξεκίνησε ένας «διαλογος» στα κοινωνικά δίκτυα σχετικά με την ανάλυση των αιτίων της κρίσης όπως τις παρουσίασε η δημοσιογραφική ομάδα, καθώς και για τον τρόπο αντιμετώπισης της. Χωρίς να στέκομαι κριτικά απέναντι στις απόψεις των Χατζηστεφάνου-Κιτιδη αλλά και χωρίς να τις ασπάζομαι πλήρως θα αποτόλμησω μια συνεισφορά στον προαναφερθέντα διάλογο χωρίς τα περιοριστικά κελαηδήματα των 140 χαρακτήρων.

Η προέλευση της κρίσης

Μια από τις εντονότερες κριτικές που δέχθηκε το ντοκιμαντέρ αφορούσε την άποψή του για την προέλευση της κρίσης. Υπάρχει η άποψη των πολιτών η οποία υπεραπλουστευμένα αναφέρει ότι τα έφαγαν οι πολιτικοί, ενώ υπάρχει και η απάντηση από το πολιτικό σύστημα, όποια έγινε και αρκετά δημοφιλής στις τάξεις των φιλελευθέρων, ότι δηλαδή οι πολιτικοί τα έφαγαν με τις ευλογίες και την βοήθεια των πολιτών. Δυστυχώς όπως αναφέρει και το ντοκιμαντέρ η αλήθεια δεν βρίσκεται κάπου ανάμεσα. Θα μπορούσαμε να έχουμε ένα εξαίρετο πολιτικό σύστημα, πολίτες που συμμετείχαν κριτικά στην δημοκρατία, δημόσια έργα χωρίς υπερβάσεις κόστους, ανάπτυξη αλλά το καπιταλιστικό σύστημα θα φρόντιζε να βρεθούμε στην ίδια θέση. Το κακό στην Ελλαδα είναι ότι ή κοινωνική και οικονομική κρίση ξέσπασαν ταυτόχρονα και είναι δύσκολο να διακρίνουμε τα όρια τους. Σε συνδυασμό με την χειραγώγηση της κοινής γνώμης από τα αριθμολάγνα ΜΜΕ που μετρούν εκατομμύρια σε μίζες αντί αντιμετωπίζουμε τα φαινόμενα διαφθοράς με τον τρόπο που τους αρμόζει τα εντάσσουμε σε ένα σκηνικό τραγικοποίησης της ύπαρξής μας ως έθνος.

Λογιστικός Έλεγχος του Χρέους

Η πρόταση των δημοσιογράφων (και ο λόγος ύπαρξης του Debtocracy) είναι η άσκηση πίεσης για την δημιουργία μιας επιτροπής λογιστικού ελέγχου του χρέους. Εδώ θεωρώ ότι υπάρχει και η μεγαλύτερη έλλειψη του ντοκιμαντέρ καθώς χρησιμοποιεί το παράδειγμα του Ισημερινού του οποίου η περίπτωση παρουσιάζει μεγάλες διαφορές σε σχέση με αυτή της Ελλάδας. Αντʼαυτου θα θα μπορούσε να προβληθεί η περίπτωση της Ισλανδίας όπου και εκεί έγινε λογιστικός έλεγχος του χρέους, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν υπεύθυνοι υπουργοί και στελέχη τραπεζών, ενώ υπήρξαν και θεσμικές αλλαγές στην βάση της οικονομίας εθνικοποιώντας τις τράπεζες. 

Η εγγύτητά της Ισλανδίας θα έκανε περισσότερο κατανοητό ότι η άρνηση πληρωμής δεν είναι μια μεταφορά του κινήματος «Δεν Πλήρωνω» σε διακρατικό επίπεδο ούτε κάποια λατινοαμερικανική λαμογιά αλλά μια υπεύθυνη στάση ενός κυρίαρχου Κράτους της Ευρώπης απέναντι στους πολίτες του. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόρισμα του ελέγχου στην Ισλανδία διαβάστηκε δημόσια από την πρώτη έως την τελευταία των 12,000 σελίδων σε μια εκδήλωση που εκτός από το να κατονομάσει τους υπευθύνους αποτέλεσε και μια διαδικασία κάθαρσης των πολιτών.

Η περίπτωση Εκουαδορ

Το ντοκιμαντέρ σε ένα μεγάλο μέρος του εξετάζει την άνοδο του Κορέα στην προεδρία του Ισημερινού και την στάση πληρωμών προς την Παγκόσμια Τράπεζα. Εδώ η κριτική είναι δικαιολογημένη καθώς οι διαφορές με την χωρά της Λατινικής Αμερικής είναι αρκετές και καθοριστικές. Ο Κορέα (όπως και ο Τσαβες) είχε εκτός από την πολιτική βούληση και το διαπραγματευτικό χαρτί των εσόδων του πετρελαίου. Η προοπτική αύξησης του ΑΕΠ που αυτό παρείχε ήταν καθοριστική. Με απλά λόγια οι δανειστές του Ισημερινού δεν θα έχαναν τα πάντα αν υποχωρούσαν μπροστά στον Κορέα. Μια τέτοια στάση στην Ελλάδα με τις μηδενικές προοπτικές ανάπτυξης ίσως να μην είναι εφικτή αφού λείπει από τα χέρια μας ενά ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί. 

Παρακολουθώντας την συζήτηση στο internet η δουλεία του Χατζηστεφάνου αντιμετωπίζεται από κάλεσμα στα όπλα έως την μεγαλύτερη μπουρδολογία των τελευταίων ετών και φέρνει στο προσκήνιο και το θέμα της ποδοσφαιροποίησης του δημοσίου διαλόγου. Περα απο κατευθυνόμενα άρθρα τα οποία ήταν λες και περίμεναν στο συρτάρι διαβάσαμε από tweets για τον θρίαμβο του ιστορικού υλισμού έως status updates συμπόνιας προς τους αμετανόητους αριστερούς, και όλα αυτά προτού λήξει η απεργία των δημοσιογράφων που προσπαθούν να χωνέψουν πως έσπασε η omerta!

Παναγιώτης Κανελλόπουλος